Абдулла ибн Аббасқа бір кісі келіпті. Олардың арасында әңгіме дүкен құрылады. Әлгі кісі:

* Мен адамдарды жаман істерді істемей, игілікті істермен шұғылдануға шақырамын. Оларды қайырымды істерге мәжбүрлеп, үйретемін.

* Сен ол істі бастадың ба? – деп сұрады ибн Аббас.

* Жоқ, әле бастамадым, бірақ сол жолға әрекет етудемін.

* Өте жақсы. Бірақ байқа, Құранның үш аяты саған қатысты болып жүрмесін.

* Қандай үш аят? – деп таңдана сұрады әлгі кісі.

* Бірінші аят: «Елді игілікке бұйырып, өздеріңді ұмытасыңдар ма? Кітапты оқисыңдар, ойламайсыңдар ма?…» (Бақара сүресі, 44-аят). Осы аяттың саған тиесілі айтылып жатпағанына сенімдісің бе?

* Жоқ, сенімді емеспін. Ал, екінші аят қандай?

* Екінші аят айтады: «Әй мүміндер! Істемейтін істеріңді неге айтасыңдар. Істемейтін істеріңді сөйлеулерің Алланың қасында зор ашуға себеп болады. (Сафф сүресі, 2,3 аяттар). Сен осы аятта ескертіліп отырған адамдардың қатарында емес екеніңе сенімдісің бе?

* Жоқ, сенімсізбін. Үшінші аят не туралы екенін айтшы.

* Үшінші аятта Шуайба Пайғамбардың (Алла оған разы болсын) халқына арнап айтқаны: «(Шұғайып Ғ.С.): “Әй халқым! Айтыңдаршы! Егер мен Раббым тарапынан ашық дәлел үстінде болсам және өз қасынан маған көркем ризық берген болса, сендерді тыйған нәрсемді өзім істеп, сендерге қарсы келуді қаламаймын. Шамам келгенінше түзелтуді ғана қалаймын. Табысты болуым, Аллаға ғана байланысты, Оған тәуекел еттім әрі Оған бой ұсынамын» деді. (Худ сүресі, 88-аят). Сенің ниетің осындай ма?

* Жоқ. Мен ол кісідей бола алмаспын.

* Олай болса, бірінші өзіңнен баста. Сосын өзгелерге айтып, тура жолға саларсың, - деді ибн Аббас.

Бұл оқиғаны жайдан-жай мысал етіп отырған жоқпыз. Қазір жүректен көрі аузында иманы толып тұрған кісілердің қатары көбейіп келеді. Ал, жеме-жемге келгенде көбі айтқан сөзден тайып кетіп жатады. Бір істі қолға алған

адам, ол істің соңына дейін жеткізгені абзал. Әрине, барлық амал ниетке байланысты. Ниеттің өзі сауап. Бірақ, мен ниет еттім деп амалды өзінен емес, өзгеден бастаған қателікке ұрындыруы мүмкін. Хабар бойынша, Ади бин Хатим (оған Алла разы болсын) Алла елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) былай деп айтқанын жеткізеді: «Құрманың жартысымен болса да өздеріңді оттан қорғаңдар» (Бухари, Муслим). Алланың разылығын алу жақсы іс-әрекеттен көрінсе керек. Жақсы амал ғана оттан қорғап қалмақ. Дегенмен, жақсы амалдың қайсысы қайырлы болмақ?! Осыған көңіл бөліп қарайықшы. Бір қайыршыға жүз теңге беріп, ол турасында ұмытып кеткен бе, әлде соны басқа адамдарға айтып, жариялаған ба? Бір азаматтар өзгеге сабақ болсын деп айттым дейді, әлгі берген садақасы жайлы. «Оң қол бергенді сол қол көрмесін» деген Абу Хурайрадан (оған Алла разы болсын) жеткен хадис бар. Бұл хадистің тәпсірін айтар болсақ, берген садақаны, істеген жақсылықты, көрсеткен қайырымдылықты жұртқа жария етіп, мақтанбаңыз. Жақсылықты Алла үшін, Алланың алдында жүзіңіз жарқын болуы үшін жасаңыз дегені. Бір кісілер бар, көздейтін мақсаттары жан-жағында жүрген жолдастарын, әріптестерін тәрбиелеу, өздерімен жетектеп мешітке әкелу. Бірақ, өздері діннен хабары аз, намаз оқымайды, оразаны көзбояушылық үшін ұстайды, зекетті мақтану үшін береді. Соңғы тізбектегендердің барлығын адам жүрек қалауымен істесе, жанындағыларды сүйреудің қажеті де болмайды. «Алла сендерге оңайлық қалайды, ауыршылық қаламайды» деген Құран Кәрімде (Бақара сүресі, 185-аят). Бір адамның амалына қарап, екінші адам да жақсылыққа бойын үйрете бастайды. Алыстағы адамға намаз туралы айтпай, үй ішіндегі жұбайына, сосын бала-шағасына үйретсе жат сүйсіне қарары даусыз. Үй ішіне береке кіріп, ибалы да иманды перзент тәрбиеленеді. Жұбайының жанындағы жолдастары, бала-шағасының жанындағы құрбы-құрдастары да жанын жақсылыққа үйір ете бастайды... Міне, осылайша қоғамды тәрбиелеп алуға болады. «Шын мәнінде ақыл иелері ғана үгіт ала алады» (Зүмәр сүресі, 9-аят)

Түкетаев Ардақ Адильханұлы

Ақтоғай аудандық орталық мешіттің бас имамы