Сұрақ:

Ата-ана мен жұбайыңды атымен атауға бола ма?

Жауап:

Исламда ата-ана мен ұстаздарды атымен атауға тыйым салынбаған. Дегенмен бұл сыпайы қарым-қатынас жасау этикасына жатпайды.

Убада ибн Самит жеткізген Алла елшісінің хадисінде: «Үлкендерді сыйламаған адам біздің қатарымыздан емес»-делінген.

Хадистің басқа бір нұсқасында: «Үлкендерді сыйламаған адам кішілерге кішіпейілділік танытпайды, ғұламаларды сыйламайды, ол біздің қатарымыздан емес»-делінеді.

Имам Бухари өзінің Аль-Адаб Аль-Муфрад кітабында: «Адам өз әкесін атымен атамауы керек және оның алдында жүрмеуі керек»-дей келе, мынадай мысал келтіреді: «Бірде Әбу Хурайра кетіп бара жатқан екі ер азаматты көріп, оның бірінен қасындағысының кім екенін сұрайды. Ол қасындағы ер адамның өзінің әкесі екенін айтады. Сонда Әбу Хурайра: «Әкеңді атымен атама, оның алдында жүрме және ол отырмайынша отырушы болма» деген екен».

Сахабалардың ұлы шәкірті Taус ибн Кайсан: «Мына төрт адамға сый-құрмет көрсету сүннет: ғұламаларға, үлкендерге, билеуші мен әкеге. Әкесін атымен атау ерсілік»-дейді.

Сондықтан ата-ана мен үлкендерге дөрекі қарым-қатынас жасаудан сақ болу қажет. Оларды атымен емес, ана тіліміздің сөздік қорында қалыптасқан «әке, ана, тәте, аға, ұстаз, мұғалім» сынды сый-құрметті білдіретін сөздерді қолданғанымыз жөн.

Ал жұбайының ерін атымен атауына келсек, бұл әр отбасында, әр халықтың тұрмыс-тірлігінде қалыптасқан салт-дәстүрге байланысты болмақ. Егер халық дәстүрінде ерін атымен атау дөрекілік саналса, оны жасамаған жөн. Егер рұқсат етілсе ерін атымен атағанның ерсілігі жоқ.

Сондай-ақ сүннет бойынша жұбайлардың бірін бірі еркелете, ерекше, әрқайсының өзіне ғана тән ат қою арқылы атағаны да жарасымды. Мәселен «әкесі, анасы» т.б. Мұндай мысалдарды сахабалар мен Алла елшісінің өмірінен де көруге болады.

Қазақшаға «Ан Ниса» сайтынан аударылды